Πώς η μεγαλύτερη “γκάφα” του Αϊνστάιν μπορεί και να διορθώθηκε πρόσφατα
Φαίνεται πως ο Αϊνστάιν δεν ανέπτυξε μόνο μια θεωρία σχετικότητας, αλλά και η όλη πορεία του ως επιστήμονα – μη εξαιρουμένου και του συνόλου της επιστημονικής κοινότητας – δείχνει μία «προσέγγιση σχετικότητας», αφού προσαρμογή έστω κι αν κάτι δεν αποδεικνύεται αλλά και μετά νέα προσαρμογή και πάλι προσαρμογή…
Τελικά όλα είναι σχετικά (;) Αν διαβάσετε προσεκτικά το παρακάτω κείμενό μου – με τεκμηρίωση μέσω και πολύ πρόσφατων επιστημονικών εξελίξεων – θα καταλάβετε τι εννοώ.
Όχι τυχαία, όπως θα διαπιστώσετε, βάζω τον τίτλο «Πώς η μεγαλύτερη γκάφα του Αϊνστάιν μπορεί και να διορθώθηκε πρόσφατα» :
Είναι γνωστό ότι η κοσμολογική σταθερά που εισήγαγε προ 100-ετίας ο Αϊνστάιν, στις εξισώσεις του (στο πλαίσιο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας “ΓΘΣ”) ήταν ένα από τα σημαντικότερα άλυτα ζητήματα της Φυσικής, που είχε στοιχειώσει τους επιστήμονες επί έναν αιώνα. Τώρα φαίνεται, όμως, ότι το ζήτημα λύθηκε ή, εν πάση περιπτώσει, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να οδηγηθεί προς λύση.
Ας δούμε , λοιπόν, πώς έχουν τα πράγματα. Το ζήτημα ξεκίνησε όταν πριν από έναν αιώνα (περίπου) ο Αϊνστάιν δημοσίευσε τις εξισώσεις του, οι οποίες τελικά αποτέλεσαν το πλαίσιο της ΓΘΣ. Οι εξισώσεις αυτές εξηγούν πώς ύλη και ενέργεια καμπυλώνουν το χωροχρόνο για να δημιουργηθεί η βαρυτική δύναμη. Όμως, την εποχή εκείνη, όλοι οι επιστήμονες, συμπεριλαμβανομένου του Αϊνστάιν συναινούσαν προς ένα σύμπαν σταθερού μεγέθους με αμετάβλητο το συνολικό ενδογαλαξιακό διάστημα.
Όταν ο Αϊνστάιν εφάρμοσε τη ΓΘΣ, προέκυπτε ένα σύμπαν μεταβαλλόμενο (σε διαστολή ή συστολή). Για να επιβάλλει ο Αϊνστάιν στο μοντέλο σύμπαντος της ΓΘΣ την παραπάνω αναφερόμενη επιστημονική πεποίθηση περί σταθερότητας του σύμπαντος, επινόησε την κοσμολογική σταθερά.
Λίγα χρόνια αργότερα, ο Hubble, παρατήρησε ότι το φως από τους απομακρυσμένους γαλαξίες προέδιδε ότι όλοι τους απομακρύνονταν ο ένας από τον άλλον. Ηταν η ανακάλυψη ότι το σύμπαν δεν είναι στατικό, αλλά διαστελλόμενο. Ο Αϊνστάιν πείσθηκε και έτσι προέβη στην απαλοιφή της κοσμολογικής σταθεράς από τις εξισώσεις του, μιας και δεν ήταν πλέον απαραίτητη για στο να εξηγεί τη διαστολή του σύμπαντος. Τα πράγματα ήλθαν έτσι ώστε ο ίδιος ο Αϊνστάιν ομολόγησε ότι η εισαγωγή της κοσμολογικής σταθεράς ήταν ίσως η μεγαλύτερη γκάφα του…
Πολύ-πολύ αργότερα, το 1998, οι αστρονομικές παρατηρήσεις των απομακρυσμένων σουπερνόβα (τα αυτοκαταστρεφόμενα άστρα) έδειξαν ότι το σύμπαν όχι μόνο διαστέλλεται αλλά η διαστολή είναι επιταχυνόμενη. Αίνιγμα; Όχι, για τους επιστήμονες, οι οποίοι ονόμασαν το φαινόμενο σκοτεινή ενέργεια. Γιατί; Διότι η πραγματική υφή της παραμένει μυστήριο.
Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι οι επιστήμονες επανέφεραν στο προσκήνιο της κοσμολογική σταθερά του Αϊνστάιν, αυτή τη φορά για να λάβουν υπ’ όψιν τη σκοτεινή ενέργεια. Ετσι λοιπόν, στο σήμερα αποδεκτό τυπικό κοσμολογικό μοντέλο, γνωστό ως ΛCDM (λάμδα CDM), η κοσμολογική σταθερά εναλλάσσεται με τη σκοτεινή ενέργεια.
Μόλις προ μηνός, ένα Ελβετός επιστήμονας, ο Lucas Lombriser, έκανε μία δημοσίευση με την οποία ούτε λίγο ούτε πολύ παρουσιάζει ένα νέο τρόπο αξιοποίησης των εξισώσεων του Αϊνστάιν προς εκτίμηση της τιμής της επαναφερθείσας κοσμολογικής σταθεράς.
Το παρήγορο είναι ότι η κατά Lombriser τιμή της κοσμολογικής σταθεράς προσεγγίζει πολύ την παρατηρηθείσα τιμή. Εξ ου και το συμπέρασμα του τίτλου, ότι δηλαδή η μεγαλύτερη γκάφα του Αϊνστάιν μπορεί και να είναι πολύ κοντά στο να διορθωθεί…
Αντώνης Δερνέλλης
