Η τελευταία βόλτα του Cassini

Λίγες ημέρες απέμειναν έως ότου το Cassini, το αυτόνομο διαστημόπλοιο της NASA που εδώ και 20 χρόνια μας δίνει πληροφορίες για τον Κρόνο, να βυθιστεί στην ατμόσφαιρα του μεγάλου γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος για πρώτη και τελευταία φορά.

Το μεγάλο και δραματικό φινάλε θα συμβεί στις 15 Σεπτεμβρίου. Οι υψηλές θερμοκρασίες και η εξωφρενική για τα γήινα δεδομένα “ατμοσφαιρική” πίεση που επικρατούν στον Κρόνο, θα καταστρέψει το Cassini, σηματοδοτώντας το τέλος της κοινής συνεργασίας των NASA, ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος) και της ISA (Ιταλική Διαστημική υπηρεσία) για την εξερεύνηση του Κρόνου.

Το διαστημικό σκάφος εκτοξεύτηκε στις 15 Οκτωβρίου 1997 από το Cape Canaveral, αλλά οι πρώτες σκέψεις για αυτή την αποστολή ξεκινούν από τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ο φορέας-πύραυλος, στην πραγματικότητα έστειλε στο διάστημα δύο σκάφη: Το Cassini Orbiter (αυτό που για ευκολία μάθαμε να λέμε Cassini) και τον ανιχνευτή Huygens (προφέρεται Χόιχενς), που σκοπό είχε να μας δώσει πληροφορίες για το μεγαλύτερο φεγγάρι του Κρόνου, τον Τιτάνα.

Στο δρόμο του μέχρι τα δαχτυλίδια του Κρόνου, το Cassini πέρασε κοντά από την Αφροδίτη δύο φορές. Η πρώτη συνέβη στις 25 Απριλίου 1998, σε απόσταση περίπου 280 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της “καυτής” γειτόνισσας της Γης (καυτής, όχι με την έννοια της …γυναίκας αλλά με την κυριολεξία του όρου καθώς η Αφροδίτη έχει μέση θερμοκρασία 462 βαθμούς Κελσίου). Στο πρώτο αυτό πέρασμα χρησιμοποίησε τη βαρυτική έλξη του πλανήτη για να κερδίσει ταχύτητα, κάτι που επανέλαβε στις 24 Ιουνίου 1999.

Σε ένα περίεργο μπιλιάρδο, το Cassini πέρασε στη συνέχεια σε απόσταση 1126 χιλιομέτρων από τη Γη, για να αλλάξει κατεύθυνση και να κερδίσει πάλι σε ταχύτητα, ώστε να φτάσει γρήγορα στο Δία και τη ζώνη αστεροειδών που τον περιβάλλει.

Αν αναρωτιέστε, με τι ταχύτητα πήγαινε το διαστημόπλοιο, ούτε λίγο, ούτε πολύ, το Cassini σε αυτή τη φάση της αποστολής «έτρεχε” με 19698.37 χιλιόμετρα την ώρα – ή αλλιώς, με σχεδόν 16 φορές την ταχύτητα του ήχου στην επιφάνεια της Γης!

Για τα επόμενα δύο χρόνια, το Cassini έκοβε διαστημικές βόλτες στη ζώνη των αστεροειδών που βρίσκεται ανάμεσα στον Άρη και τον Δία. Οι επιστήμονες χρησιμοποιήσαν τα όργανα του σκάφους για να μελετήσουν αυτή την περιοχή του χώρου προτού το διαστημόπλοιο στρίψει τελικά προς τον Δία, από τον οποίο πέρασε κοντά στις 30 Δεκεμβρίου του 2000 για να πάρει πάλι λίγη…φόρα! Όταν λέμε «πέρασε κοντά” δεν εννοούμε βέβαια και τόσο κοντά όσο πχ στην Αφροδίτη, καθώς ο μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού συστήματος ασκεί τόσο μεγάλη βαρυτική δύναμη στα ουράνια σώματα, ώστε ακόμα και στα…9,7 εκατομμύρια χιλιόμετρα απόστασης, έγινε η δουλειά.

Κατά τη διάρκεια του περάσματός του, το Cassini ένωσε τις δυνάμεις του με έναν προσωρινό “ένοικο” της περιοχής, το διαστημικό σκάφος Galileo που έκανε επίσης παρατηρήσεις στον Δία.

Τελικά το Cassini άρχισε να πλησιάζει τον Κρόνο τον Απρίλιο του 2004, οπότε και ξεκίνησε να εξερευνά τα φεγγάρια του Κρόνου. Ανακάλυψε δύο νέα φεγγάρια, τη Μεθώνη και την Παλλήνη (δεν κάνουμε πλάκα, έτσι ονομάζονται και βέβαια, σύμφωνα με τη μυθολογία, είναι τα ονόματα δύο από τις “Αλκυονίδες”).

To Cassini μπήκε σε τροχιά την πρώτη Ιουλίου του 2004, ενώ στις 23 Δεκεμβρίου, το Huygens αποσπάστηκε από το μητρικό σκάφος, ώστε να προσγειωθεί στον Τιτάνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου. Προσεδαφίστηκε με επιτυχία στις 14 Ιανουαρίου 2005. Η μπαταρία του διήρκεσε 72 λεπτά μετά την προσγείωση και παραμένει ως σήμερα η μόνη προσγείωση σε φεγγάρι ή πλανήτη στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα.

Από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του Cassini είναι η ανακάλυψη πιδάκων πάγου και σκόνης στον Εγκέλαδο, λίμνες από καθαρό υγρό μεθάνιο στον Τιτάνα, η ένταση και η φύση του μαγνητικού πεδίου του Κρόνου, η σύσταση των περίφημων δαχτυλιδιών του καθώς και η ανακάλυψη νέων δακτυλίων γύρω από τον Κρόνο. Η αποστολή του αναμενόταν να ολοκληρωθεί το 2008, αλλά καθώς υπήρχαν ακόμα αρκετά καύσιμα, οι επιστήμονες πήραν την απόφαση να επεκταθεί αρχικά ως το 2010, και στη συνέχεια ως το 2017.

Στην αρχή του έτους, και καθώς η τύχη του Cassini έχει αποφασιστεί, η ομάδα που το χειρίζεται προγραμμάτισε 22 ριψοκίνδυνες βυθίσεις προς τους δακτυλίους του Κρόνου. Το μεγάλο φινάλε θα έρθει στις 15 Σεπτεμβρίου, όταν το Cassini θα μπει στην τελική “κατάδυση” στην ατμόσφαιρα του Κρόνου, όπου και θα καταστραφεί, διασφαλίζοντας έτσι πως μελλοντικές αποστολές στον Κρόνο ή στους δορυφόρους του δεν θα επηρεαστούν από μικρόβια που ενδεχομένως να βρίσκονται πάνω στο διαστημόπλοιο.

Για περισσότερο υλικό, μπορείτε (και πρέπει!) να μπείτε στη σελίδα https://saturn.jpl.nasa.gov/